Jest! JUŻ JEST!! Tyle czasu wyczekiwane. 9 miesięcy nosiłaś je pod sercem, sprawdzałaś tydzień po tygodniu jak się rozwija. Czekałaś na każdy następny etap… Pierwsze uderzenie serduszka, pierwsze delikatne kopnięcia. Chłopiec czy dziewczynka? Ukochane i wyczekiwane. Wszystko jest już przygotowane, wszystko przemyślane. Pokój urządzony, kącik do przewijania, kącik do spania, fotel do karmienia… Zabawki już równo ułożone czekają na półeczkach. I w końcu jest, Twoje ukochane upragnione dziecko… A w Tobie … pojawia się pustka. Zmęczenie, frustracja, rozczarowanie… ale najgorsza ta pustka…

Znasz to uczucie?

Jeśli odpowiedziałaś sobie twierdząco, być może cierpisz na depresję poporodową. 

Depresja poporodowa jest bardziej rozpowszechniona niż nam się wydaje. Różne badania wskazują, że jedna na dziewięć ¹ a nawet jedna na osiem ² młodych mam boryka się z symptomami depresji poporodowej. Dlatego warto o niej mówić, a na pewno nie należy się jej wstydzić. 

Depresja poporodowa czy baby blues

Całkowita zmiana w życiu: odwrócenie priorytetów, zmiana roli życiowej, zupełnie inny harmonogram dnia. Ograniczone możliwości spotykania się z ludźmi czy brak wolności. Do tego dochodzą zmiany hormonalne, zmiany w ciele oraz trudy ciąży, porodu i początków macierzyństwa. 

Bardzo często poród, początki karmienia piersią i opieka nad noworodkiem nie przypomina nawet w najmniejszym stopniu wyobrażeń jakie miałyśmy zanim zostałyśmy mamami. 

Z tego powodu wiele kobiet zmaga się z obniżeniem nastroju w okresie połogu. Szacuje się, że jest to nawet 75%. Jeśli jednak tzw. baby blues trwa dłużej niż dwa tygodnie. Jeśli dłużej niż dwa tygodnie czujesz się smutna lub odczuwasz pustkę. Albo masz poczucie, że nie kochasz swojego dziecka, to mogą być symptomy depresji poporodowej . W takim wypadku trzeba udać się do specjalisty. 

Symptomy Depresji Poporodowej

Objawy depresji poporodowej częściowo są zbieżne z objawami depresji w ogóle:

• Smutek, płaczliwość
• Utrata zainteresowań 
• Zmniejszenie aktywności, apatia
• Zmęczenie, brak energii
• Zmiana apetytu
• Zaburzenia snu 
• Niepokój, lęk, lub podniecenie
• Trudności z koncentracją i zapamiętywaniem
• Poczucie bezużyteczności, bezsensu, poczucie winy, niska samoocena
• Napięcie wewnętrzne
• Myśli samobójcze
• Dolegliwości bólowe (głowy, brzucha, w klatce piersiowej, nerwobóle)³

Występują jednak również specyficzne objawy (nie wszystkie muszą wystąpić i nie każdy świadczy od razu o depresji)

• Poczucie odłączenia emocjonalnego od dziecka
• Obawa, że skrzywdzi się dziecko
• Poczucie winy, że jest się nie wystarczająco dobrą mamą
• Poczucie braku kompetencji do zajmowania się dzieckiem
• Żal z powodu utraty tego kim byłaś “przed dzieckiem”

Co robić?

Depresja, w tym depresja poporodowa, jest chorobą uleczalną. W większości przypadków po podjęciu terapii psychologicznej lub farmakologicznej następuje znaczna poprawa. Jednak nieleczona depresja jest chorobą śmiertelną, dlatego tak ważne jest wczesne reagowanie. Jeśli więc Ty albo ktoś z Twojego otoczenia ma ww objawy, warto skonsultować to ze specjalistą. Pomoc znajdziesz w następujących placówkach:

• Poradnie Zdrowia Psychicznego,
•  Ośrodki Interwencji Kryzysowej,
•  Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne (dla dzieci i młodzieży),
•  Szpitale psychiatryczne

Fundacja ITAKA prowadzi całodobowe Centrum Wsparcia dla Osób w Kryzysie Psychicznym.

7 dni w tygodniu dyżurują psycholodzy pod numerem 800 70 22 22 ⁴

Sen, a depresja

Związek między depresją, a zaburzeniami snu jest tak silny, że zaburzenia snu zostały uznane z jedno z kryteriów diagnostycznych depresji ⁵

Jednak nie tylko są one skutkiem depresji, ale również przyczyną. Deprywacja snu, która bardzo często występuje u świeżo upieczonych rodziców, (zwłaszcza matek) jest istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia problemów ze zdrowiem psychicznym, np depresji poporodowej. To natomiast może oddziaływać na jakość opieki nad dzieckiem. Oraz na jakość więzi zarówno między dzieckiem i rodzicem, jak i między rodzicami. Z kolei więź między rodzicami, również ma wpływ na styl przywiązania i więź dziecko-rodzic.⁶

Dlatego wystarczająco dobra mama jest lepsza niż idealna mama. Po pierwsze dlatego, że idealna nie istnieje, po drugie zdrowa i szczęśliwa mama, to szczęśliwe dziecko.

Dlatego nie bój się zadbać o siebie – to nie jest egoizm. Nie bój się prosić o pomoc. Potrzeba snu nie jest egoizmem, a sen nie jest Twoją zachcianką, jest podstawową potrzebą każdego człowieka. Jeśli czujemy, że zaczyna nam się obniżać nastrój, jest nam coraz trudniej, tym bardziej zadbajmy o siebie. W pierwszej kolejności o podstawowe potrzeby, czy dobrze się odżywiamy, czy śpimy wystarczająco?  

Jak zadbać o swój sen?

• Odpoczywaj gdy tylko możesz. Śpij gdy śpi Twoje dziecko.
• Uzgodnij z partnerem (albo innym członkiem rodziny, na którego pomoc możesz liczyć) że częściowo przejmie obowiązki w nocy. Jeśli karmisz butelką możecie mieć dyżury. Jeśli karmisz piersią może przewijanie i odbijanie maluszka spocznie na barkach taty? Albo poranna zmiana będzie należała do taty żebyś Ty mogła chociaż trochę odespać nieprzespaną noc.

Jeśli noworodek często budzi się w nocy, nie wstawajcie z partnerem jednocześnie!

Jedna osoba musi mieć siłę żeby przejąć obowiązki drugiej, gdy ta będzie potrzebowała odpoczynku. 

• Dziecko w pierwszych dobach życia bardzo często ma odwrócony cykl dnia i nocy. Tzn. więcej śpi w dzień niż w nocy. Spróbuj odwrócić tą zależność
  • zadbaj o ekspozycję na światło słoneczne w ciągu dnia, szczególnie w pierwszej jego części. 
  • Zmniejsz natężenie światła i hałasu wieczorem
  • W nocy przy karmieniu/przewijaniu staraj się jak najmniej pobudzać dziecko, to nie jest czas na zabawy w akuku i zagadywanie malucha.

Co jeszcze można zrobić samemu?

• Poproś rodzinę i przyjaciół o pomoc w opiece nad dzieckiem czy w ogarnięciu obowiązków domowych 
• Nie bierz na siebie za dużo obowiązków, nadaj im priorytety i odłóż w czasie te mniej ważne (od nieumytej podłogi jeszcze nikt nie umarł)
• Opowiedz zaufanej osobie o swoich uczuciach, poszukaj wsparcia emocjonalnego wśród najbliższych
• Spróbuj zorganizować trochę czasu by wyjść na dwór, spotkać się z przyjaciółmi
• Porozmawiaj z innymi mamami, które mogą wesprzeć Cię swoim doświadczeniem
• Nie podejmuj ważnych życiowych decyzji, czy zmian w okresie poporodowym. Duże zmiany właśnie nastąpiły, jeśli możemy kolejne odroczyć w czasie, by spokojnie dostosować się do tych – zróbmy to. 

I Ty, I Twój partner, I Wasze dziecko/dzieci jesteście członkami rodziny, jesteście ważni i Wasze potrzeby są ważne. TAK SAMO.

Źródła:

¹ Ko, J.Y., Rockhill, K.M., Tong, V.T., Morrow, B., Farr, S.L. (2017). Trends in Postpartum Depressive Symptoms — 27 States, 2004, 2008, and 2012
² https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/wr/mm6919a2.htm?s_cid=mm6919a2_w
³ https://forumprzeciwdepresji.pl/depresja/o-chorobie/objawy-depresji
⁴ http://twarzedepresji.pl/wazne-telefony-szukac-pomocy/
⁵ Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 4th ed. Text revision. Washington: American Psychiatric Association; 2000.
⁶ Journal of Paediatrics and Child Health 51 (2015) 361-364, 2014 The Authors Journal of Paediatrics and Child Health © 2014. Paediatrics and Child Health Division (Royal Australasian College of Physicians).

https://www.womenshealth.gov/mental-health/mental-health-conditions/postpartum-depression#13
Zaburzenia snu – przyczyna czy skutek depresji?, Janusz Heitzman, Psychiatria Polska 2009, tom XLIII, numer 5 strony 499–511
https://www.womenshealth.gov/mental-health/mental-health-conditions/postpartum-depression#13
https://www.womenshealth.gov/mental-health/mental-health-conditions/postpartum-depression#13